Waarom je ‘Alles wat had kunnen zijn’ van Ayọ̀bámi Adébáyọ̀ absoluut wil lezen
Zes jaar na het verschijnen van haar eerste boek, de internationale bestseller Blijf bij me, is de Nigeriaanse schrijfster Ayọ̀bámi Adébáyọ̀ terug met Alles wat had kunnen zijn.
Tegen het decor van de politieke corruptie, sociale ongelijkheid en huiselijk geweld in Nigeria, beschrijft het boek het verhaal van Wúràolá en Eniolá. Hij is arm en droomt van een mooie toekomst, zij is een veelbelovende jonge arts wier toekomst juist al te veel lijkt vastgelegd.
Kobo had de kans Ayọ̀bámi alles over haar boek te vragen. En die grepen we natuurlijk met beide handen aan.
Alles wat had kunnen zijn is zes jaar na je debuut verschenen. Een lange tijd voor je fans! Waarom heb je er 'zo lang' over gedaan?
“Deze roman is uitgebreider dan de eerste. Het verhaal is langer en erg ingewikkeld. Daarom duurde het even voordat ik er klaar mee was.”
Je eerste boek Blijf bij me was een bestseller. Ik kan me voorstellen dat dat enige druk legt op het schrijven van het volgende boek. Heb je die druk ervaren?
“De druk was draaglijk - vooral omdat ik al bezig was met Alles wat had kunnen zijn voordat Blijf bij me werd gepubliceerd. Het had al een bepaalde vorm en richting gekregen, dus een deel van de druk kon ik daardoor al wegnemen.”
Net als je eerste roman. wordt dit boek voornamelijk verteld vanuit twee perspectieven. Wat trekt je aan in de vorm van meerdere perspectieven?
“In totaal zijn er zelfs negen perspectieven in dit boek. En hoewel de meeste maar in één hoofdstuk voorkomen, is elk perspectief wel degelijk essentieel. Als lezer vind ik het heel verhelderend als er meerdere perspectieven worden gebruikt, vooral als ik daardoor de kans krijg om hetzelfde personage of dezelfde gebeurtenis door de ogen van meerdere personages te bekijken.”
Als Wúràolá zich verlooft, ziet ze meteen het verschil in hoe de mensen om haar heen - haar familie, hun vrienden - haar behandelen. Haar jongere zusje wordt er ondertussen voortdurend aan herinnerd dat ze zich moet voorbereiden op haar eigen toekomstige huwelijksleven. Is die druk om te moeten trouwen iets wat je in het echte leven ook bent tegengekomen?
“Na een van de lezingen die ik deed voor Blijf bij me in Lagos, kwam er een man naar me toe die vroeg of ik getrouwd was. ‘Nee’, zei ik. In de daaropvolgende paar minuten legde hij me uit dat niets van wat ik tot nu toe had bereikt, er écht toe deed. Pas als ik zou trouwen, zou ik mee gaan tellen. Hilarisch vond ik dat, op dat moment. Later bedacht en besefte ik hoe schadelijk en drukkend zo’n perspectief kan zijn als het van familie of vrienden komt.”
Eniolá's opleiding lijkt zijn enige hoop om uit de armoede te komen. Hoe beïnvloedt de beslissing van zijn moeder - om voorrang te geven aan het schoolgeld van zijn zus - Eniolá en zijn weg? Wat zijn de opties voor jonge mensen zoals hij?
“De beslissing van zijn moeder is een cruciaal keerpunt voor Eniolá, het maakt hem nog kwetsbaarder dan aan het begin van het boek. In de kleermakerij kan hij voor een ander pad kiezen, maar dat is niet de richting die hij op wil of die hij voor ogen heeft. De manier waarop zijn samenleving is ingericht geeft jonge mensen zoals hij heel weinig mogelijkheden in het leven, en op dat punt bevindt hij zich tegen het einde van het boek.”
Met welke gevoelens wil je je lezers achterlaten als ze de laatste bladzijde omslaan?
“Ik hoop dat ze meer medeleven en empathie hebben voor mensen die een ander leven leiden dan zijzelf.”
Foto auteur: Tomiwa Ajayi
